Paratoner Yönetmeliği


Ülkemizde halihazırda yıldırımdan korunma sistemi ile ilgili bir yönetmelik bulunmamaktadır. Bu durumdan dolayı kullanıcılarda da bir düşünce karmaşası oluşmakta ve yapılacak sistemler net olmadığı için diğer sistemlere karşı üstünlükleri kabul edilmemiş olmalarına rağmen aktif paratonerler yaygınlıkla tercih edilmektedir. Ancak aktif paratoner başlıklarının, ülkemizde kabul edilmiş standart olan IEC 62305 serisi standartta belirtilen yakalama ucu veya faraday kafesi yöntemlerine karşı üstün olduklarına dair kabul edilmiş bir araştırma deney sonucu bulunmamaktadır. Hem laboratuvar ortamlarında yıldırım gibi büyük bir gerilim oluşturulamaması hem de oluşturulacak deney ortamlarının belirli deneyler için geçerli olup geniş kapsamlı çalışma yapılamaması gibi sebeplerden dolayı yıldırımdan korunma sistemleri için deneysel sonuçların az sayıda kalmaktadır.

Ülkemizde IEC 62305 seri standartları (4 adet) kabul edilmiş ancak bu standartlardan yola çıkılarak hazırlanan yönetmelik taslağı bakanlık tarafından kabul edilip resmi gazete de yayınlanmadığı için taslak olarak kalmaya mahkum edilmiştir. Aktif paratonerlerin kullanımını öngören NFC 12.107 standartı günümüzde Fransa da ve bazı AB üyesi ülkelerde kullanılmakta olup, IEC 62305 standartı ile uyumlu değildir. IEC 62305 standartında aktif paratoner ve tesisatı hiçbir şekilde yer almamaktadır.

Özellikle bazı kamu kurumları kendi tesislerinde yapılacak yıldırımdan korunma sistemleri için kendi şartnamelerini oluşturmakta ve istedikleri tüm özellikleri orada belirtmektedir. Askeri alanlarda genellikle yakalama uçlu faraday kafesi sistemleri tercih edilmekte, bir ağ oluşturularak koruma sağlanmaktadır.

Ülkemizde yürürlükte olan yönetmelik olmaması kafaları kurcalasa da IEC 62305 standartı kabul görmüş olduğu için bu standartlara uygun sistemler kurulması uygun olacaktır.

Radyoaktif paratonerler ise içlerinde bulunan radyoaktif maddeler nedeniyle kullanımı yasaklanmış paratonerlerdir. Bu nedenle yeni kurulacak sistemlerde aktif paratoner kullanımı yasaktır. Mevcut bulunan aktif paratonerlerde kullanım ömürlerinin sonlarında çıkartılmalı ve Türkiye Atom Kurumuna teslim edilmelidir.